“پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد “اثر زنده یاد استاد “عبدالحسین زرین کوب” است که درباره زندگی، احوال، آثار و اندیشه “نظامی گنجوی “به رشته تحریر در آمده است .دکتر “زرین کوب “در این اثر ابتدا وضعیت شهر “گنجه “را از نگاه تاریخی و قومی بررسی کرده و این نکته را خاطر نشان ساخته که شهر گنجه در عهد نظامی مرز میان سرزمین های اسلامی و دنیای مسیحیت بوده و همین امر حضور جنگیان و خونیان را در آن سرزمین بیشتر کرده است .در پی آن، شرحی از زندگی نظامی و عزلت نشینی او به میان آمده آن گاه هر یک از پنج گنج نظامی (شامل مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، هفت پیکر، لیلی و مجنون و اسکندرنامه) شرح و تفسیر شده است .مباحث بعدی کتاب به زبان نظامی و شیوه داستان سرایی او، همچنین نقد و تحلیل اندیشه این شاعر “(در جست و جوی ناکجاآباد “که تعبیر نویسنده از دغدغه های عرفانی نظامی است) اختصاص یافته است .