پس از رونمایی از ماهیت چالشی اندیشه معاصر، ما در همه حال روشنفکری، دینی، سیاسی و فلسفی در بررسی تحلیلی و انتقادی خطاب عربی معاصر و به اصطلاح نشان دادن ضرورت نقل عقل در اثر مذکور و پس از انجام این مهم در چهارگانه عقل، نوبت به حل مسائل و چالش های مذکور در پرتو رهیافت جدید می گردد؛ بنابراین می توان گفت خود نویسنده در بررسی تحلیلی انتقادی خطاب معاصر عربی، مسئله را نشان می دهد و در چهارگانه نقادانه خویش، به نقد عقلی می پردازد. مسائل اصالت و معاصرت، شکاف ذهن و واقع، وحدت، ملیت، امت، دین، معنویت، آینده و توسعه از مسائلی است که با توجه به واقع بینی مسئله و نقد عقل اندیشیده آن در این کتاب مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد و راه حل های بدیعی می یابند.