اثر حاضر طرح کلی فرآیندهای تاریخ را از دوره دیرینه سنگی تا به امروز پی می گیرد و برداشتی کلی و موجز از سراسر تاریخ انسان و قوانین حاکم بر آن به دست می دهد .این پژوهش، نظریه تحول اجتماعی مارکس را پایه راه جویی های تازه خود قرار می دهد .اما دیاکونوف پنج مرحله تحولی مارکس را به هشت مرحله گسترش داده است که عبارت اند از1 :ـ نخستین، 2ـ اشتراکی نخستین، 3ـ باستانی اولیه، 4ـ باستانی امپراتوری، 5ـ قرون وسطی، 6ـ مراحل استبدادی پایدار پسا قرون وسطایی، 7ـ سرمایه داری، 8ـ پسا سرمایه داری .این کتاب به تبیین و اثبات مراحل یاد شده اختصاص دارد .دیاکونوف برخلاف مارکس، نمی پذیرد که گذارها از یک مرحله به مرحله بعدی با ستیزه و انقلاب اجتماعی مشخص می شود، بلکه این گذارها گاهی با مسالمت و آرامش انجام می پذیرد .توجه دیاکونوف تنها به ابعاد اقتصادی و اقتصادی ـ اجتماعی تحول محدود نمی ماند، بلکه عوامل قومی، فرهنگی، مذهبی، نظامی و نظایر آن را نیز در نظر می گیرد . دیاکونوف همچنین این نظریه را نمی پذیرد که تحول اجتماعی حتما و الزاما نشانه پیشرفت است، زیرا گاهی “هر پیشرفتی در عین حال یک پسرفت است .” سرانجام کتاب با طرح چشم اندازی از آینده انسان پایان می یابد و نتیجه گیری در این باره را که آینده چه در بر خواهد داشت به خواننده وا می گذارد .