تبیین مراد علمای علم اخلاق از «ادب قاضی» و جایگاه و نقش او در جامعه است. در این راستا پاسخ به این پرسش که آیا میزان اهتمام شارع مورد فهم قرار گرفته یا نه و این که در صورت اهتمام به این امر، چرا چنین امری در جوامع مسلمان و خصوصا انقلاب اسلامی ایران، نهادینه نشده، ضروری به نظر رسیده است. نگارنده ابتدا به بررسی ماهیت و چیستی اخلاق و تفاوت آن با ادب پرداخته و پس از تبیین دیدگاه های گوناگون پیرامون آن، به تشریح ویژگی ها و ماهیت نظام اخلاقی و «نظام قضایی اسلام» پرداخته است. در ادامه، رفتارهای قضایی آسیب شناسی شده و مسایل مرتبط با آن نیز، بررسی شده است. سیمای قاضی در اسلام و آداب قاضی نیز مباحث پایانی را تشکیل داده است.